Especiosa ye ua aldé de l cunceilho de Mirando de l Douro, çtrito de Bergáncia. La lhéngua falada ye l mirandés mas poucos la sáben screbir por haber sido ua lhéngua oural. Agora sendo oufecial yá puode ser screbida cun regras. Ye an mirandés que scribo eiqui nesta jinela birada pal mundo. BIEN BENIDOS EIQUI i an, http://www.adelaide-monteiro.blogspot.com
Moçambique

Parque da Gorongosa
Douro

An cama de mofo
quarta-feira, 15 de agosto de 2012
Bobidicos maçacucas
Habien-me pedido auga, por cleméncia.
Stou farta de bos regar i para nada! Até yá uas poças bos fiç i apuis tapei para mantener la ceçon. Anque andeble, nun bos abandonei. Que beio you? Un mar de guias a tapar la tierra, flores ambergonhadas a cerrar ls uolhos, bobidicos cumo maçacucas, amubidos. Só ua ten quatro ou cinco bóbidas. Las outras, nien raça!... Se bos sembrei ne l mesmo die, sós porbentura capaç de me splicar essa buossa falta de respeito para mi que bos tengo tratado sien bos çfrançar?
D´oureilhas caídas, flores fechadas antes de las abeilhas l´habéren feito cuçquinhas a saber de puolos, bobidicos amubidos, mei ambergonhadas por séren machorras anque nun deséien, boziórun-me.
Boziou-me solo ua, la que habie ancarrapitado por ua rodriga de freijoneira, la única capaç de fazer ua boç que chegasse até mi, por star mais frescalhona.
Habie amarfanhado la freijoneira, ancarrapitou até arriba i, de punta yá birada para baixo, muito mais fresca que las demais, boziou-me: Passas huorta abaixo, huorta arriba, alhebantas-mos las fuolhas para ber se tenemos bóbidas, regas las alfaces i ls freijoneiros i a nós, nada! Nun bés las oureilhas caídas de las mies armanas, las sues bides a quedar antressecas, ls sous bobidicos cun cara de maduros!?
Hai cousas que nun te sei splicar, repundiu-me meio anreibada, meio ambergonhada, d´alhá de la punta mais alta de la rodriga, mesmo no sítio adonde cruza cun outra para se siguráren las dues i nun caíren cun la airaçada. (Habie roubado l campo a un freijoneiro i amarfanhou-lo). L que sei, houbi-lo als tematos eilhi, quando eilhes se queixában que tamien astanho nun éran capazes de fazer criaçon. Dezie l Nalgatório al Xuxa: Ye un anho stapurado este! Tu bei que you até tengo puolos fuortes capazes de rebentar peinhas, mas cumo puodes ber, nun sou capaç nien de chegar al fondo de las flores. La mie fuorça nun ye maior que la dun peido rastreiro i, an menos de nada las mies flores bíran-se a caras al chano i pronto... Só sou capaç de sigurar uns tematos morrenhosos nas punticas de ls galhos.
Tamien you, respundiu l Xuxa! Tu bés que, anque pequeinho, siempre you questumaba tener ua pedreira de tematos. Mira para mi! Quatro ou cinco, uns tuortos, outros meio secos, outros meio spaixaracados...
Ende tenes! Quando ls tematos nun son capazes d´assigurar ls uobos, que mais nós, pobres bobideiras!, diç-me eilha.
Apuis si las reguei. Juro que yá m´habie dado la gana de le poner las raízes al sol.
Ua airaçada a puxar auga spertou-me de madrugada. Abri la jinela i cheirou-me a tierra molhada. Resfolguei fondo, tal i qual cumo las bobideiras eilhi acerca.
Fui mais aire do que auga, mas, assi i todo, porriba de la rega que habie dado, puode ser que, de maçacucas, ls bobidicos pássen a bóbidas an forma de cuorno, daqueilhas amarelhicas por drento, tan buonas pal caldo de coubes trunchudas cun freijones brancos.
terça-feira, 14 de agosto de 2012
Tiempo de fiestas
Hoije, souturdie
de la fiesta de San Grigoiro la Speciosa starie
silenciosa nun fura l tocar de las campanas a cada hora i meia hora, repetindo
a meidie l toque que sempre se oubiu, l toque a meidie que mandaba la giente
parar sous trabalhos para almorçar. Cunfesso, i yá le dixe porqui muita beç que
me zagrádan estes toques todos. A la ua, porque tira toda la magia de las Trindades
que sempre fúrun seinhas mui çpeciales pa l pobo: a la pormanhana, para
ancomeçar mais un die de trabalho, a mei die para çcansar, a la nuite para
dezir que son horas para ir a saber de la ceia i ls ninos lhargar l chete, las
palombas ou qualquiera outro jogo.
Tengo eiqui
ua brasa!, ála, cadun a correr para sue casa! Era a toque de Trindades que la
garotada s´apartaba, senó inda assentában uas buonas moscardas anriba l lhombo.
I rezaba-se.
Paraba-se l que se tenie an manos i todo mundo rezaba las Trindades.
Agora naide
reza, dezie-me onte tie Guiomar. Nien se sabe quando ye que tócan a missa.
Eiqui acerquita naide ye senhor de drumir antes de las dieç i de drumir ua
séstia.
Mas nun ye
só isto que me zagrada. Zagrada-me i muito que haba dous ou trés sien
legetemidade pal fazer, decídan pul pobo. Naide botou na urna para eileger la
Quemisson Fabriqueira i esta nun ten poder legítemo para poner algo que zagrade i que acabe cun tradiçones. Por nun haber quien tocásse nun era perciso poner aqueilhes toques todos. Porgamában só palas Trindades. Quien percisa de saber las horas, se todo mundo ten adonde las beia? todos ténen reloijos, telemóbles, telbisones.
Para alhá de
las campanas a tirar l silenço, a fazer poluiçon sonora, stá serena la Speciosa
apuis de la fiesta de San Grigoiro. Uns a drumir até mais tarde para çcansar de
l baile que fui animado, outros porende a besitar las huortas que l tiempo
cuntina de squidon. Nien San Grigoiro mos truixo auga. Dezie mie mai:
Lembra-se-me que inda bai a chober uas pingas! Este Santo ye mui adebogado a
auga i, l cielo stá de lhana carbenada.
Bien haias, Zé Luís!
Nun tengo screbido eiqui tanto cumo era miu questume. Nó por you screbir muito menos mas por haber ampeçado a screbir no FB, adonde publico an dous ou trés sítios. Apuis ye tamien l blogue Froles mirandesas. Ora assi a poner an tanto sítio passa-se muito tiempo porqui delantre desta pantalha i, este blogue que ye l que mais miu bai quedando.
Onte, die de San Grigoiro na Speciosa ancuntrei cunterránios que yá nun bie hai ua porrada d´anhos . Siempre an dies de lomiada pa la tierra ancuntramos pessonas que nien se mos lembra quantos anhos fui la ouséncia. Onte bi a Zé Luís de tiu Manuel Joquin. quando mirei para el nun le coinci. Apuis reparei que era la cara de sou pai quando era mais nuobo.
Ui rapaç!, yá nien sei quando ye que fui la última beç que te bi i cunfesso que nun te dei pai a la pormeira mirada, dixe-le you. Puis you a bós si bos conheço. Sigo l buosso blogue mirandés cun muito antresse i tengo bido siempre l que screbis i ls retratos antigos que teneis publicado, dixo el. La mie tie tamien; eilha ye de Infainç.
Quedei cuntenta i isso dou-me outro folgo para screbir eiqui mais a menudo cumo antiempos habie feito.
Bien haias, Zé Luís!
Onte, die de San Grigoiro na Speciosa ancuntrei cunterránios que yá nun bie hai ua porrada d´anhos . Siempre an dies de lomiada pa la tierra ancuntramos pessonas que nien se mos lembra quantos anhos fui la ouséncia. Onte bi a Zé Luís de tiu Manuel Joquin. quando mirei para el nun le coinci. Apuis reparei que era la cara de sou pai quando era mais nuobo.
Ui rapaç!, yá nien sei quando ye que fui la última beç que te bi i cunfesso que nun te dei pai a la pormeira mirada, dixe-le you. Puis you a bós si bos conheço. Sigo l buosso blogue mirandés cun muito antresse i tengo bido siempre l que screbis i ls retratos antigos que teneis publicado, dixo el. La mie tie tamien; eilha ye de Infainç.
Quedei cuntenta i isso dou-me outro folgo para screbir eiqui mais a menudo cumo antiempos habie feito.
Bien haias, Zé Luís!