Moçambique

Moçambique
Parque da Gorongosa

Douro

Douro
An cama de mofo

terça-feira, 30 de outubro de 2012

Que die stapurado!



Carai! Pensei qu´inda nun chubirie de nuite!
You lhougo te dixe que chubie. Staba un albardon mui grande an riba de l sol quando se çpuso!
Molhou-se-mos la leinha que deixemos acerca a la puorta de casa esta nuite. Agora hai que poner mais acendalhas, cerilhas i mais cerilhas porque l lhume hoije bai a tener que ser reforçado,mas custará mais a caldiar.
...
L Praino spertou ambernado. Un aire fuorte i friu lhebanta las einaugas a las árboles i las fuolhas ténen que se agarrar cun la fuorça que inda apedurórun nestes dies relhamposos, uas scápan-se sbolaciando, outras béilan l bira a buoltas, a buoltas até achar ua brigada.
Stá cargado l cielo cun un chapéu de nubre sola, die çarumbático, un friu chegado cun ua cisca que an qualquiera frincha s´anfunisga. Ls aranhones nos palheiros pratícan eiquelibrismo an sues aranheiras, las portaladas znocadas ábren-se de par an par i, nas casas de morar, ls chupones golséian fumo a parecéren fábricas.
Nas bóbidas uocas i adonde se fizo la carocha de boca i uolhos furados pa l die de las bruxas que habien sido deixadas cun la bela para encantar ninos, remolinou-le l aire andrento i nun seran capazes de spantar bruxa ningua.
Ye assi l Outonho: un dia a fazer sol i souturdie a arregar ls dientes, yá un porfeito Eimbierno.
La lheilha cunfrunhe-se a stalhos ne l lhume i la cozina als poucos apedura outro acunchego. Ye die de fazer cabras nas piernas, de star cun la lhuç acesa, de fazer torradas al lhume stribadas a la faca grande mesmo anriba de l chano, para apuis las untar cun un cachico de toucinho cozido sacado de la mosqueira cumo fui antiempos; manteiga ou doce de temato, nestes tempos.
Un die stapurado, cumo diç mie mai.

segunda-feira, 29 de outubro de 2012

Este sangre

Este sangre


Este sangre que cuorre nas benas de la mie tierra ne ls Outonhos nun se zbota. Hai burmeilhos i amarielhos barro an carbalhos i an cereijeiras, amarielhos d´ouro an choupos, berdes spargidos an manchas de nabales i coubales.


Miro pa las fuolhas abanadas pul aire friu que nun repente chegou i beio-le sprito de lhuita para se assiguráren a la teta materna, regísten i an pequeinhos mobimientos ansáian l bolo que ls há-de lhebar al chano para apuis an cama dóndia çcansáren ne l Eimbierno, acocando ls rocos que siempre médran adonde hai stierco de fuolhas.


Miro pal termo i ls uolhos scápan-se. Oubo ls suspiros de ls páixaros registentes bolando altos i an bandos para stáren mais longe de la gelada que yá abraçou la tierra dóndia, molhada i beisada por auga desiada i cun esses marmúrios, l miu sentido scapa-se atrás, ambuolto an cheiros de doce de temato i balancia que no pote férben.


Miro pa ls caiatos que gémen, zafiando l ásparo de las piedras, tal i qual cumo las fuolhas, a sigurá-se a la bida andeble, registindo a mais un cair de fuolha, mais fuortes que las fuolhas sbolaciantes; i hán-de registir a mais un Eimbierno cun la sprença de berbonta que le há-de nacer an mais ua Primabera. Trítan ls caiatos, tente nun caias a caminho de la missa, pedidos crentes de salbaçon de la alma, remisson i mea culpa de ls pecados. Miro pa ls caiatos i beio que trítan tal i qual you trito quando me deito sien un saco de auga caliente, caiatos aquestumados a tiempos anfernosos.


Miro pal mundo que me ben d´ andrento l cumputadori beio-lo bien mais negro, fumarento, sfamiado. Aténtio la fuorça i dou-me de counta que ls uossos stálhan menos i cun eilhes porparo la tierra para que cun las fabas l miu mundo seia mais farto.


Este sangre que cuorre nas benas de la mie tierra fai-me correr mais sangre nas mies benas, mais burmeilho d´ua eimoglobina biba, de tanto oucigénio bolar nas bochadas deste Praino.

domingo, 30 de setembro de 2012

Screbir cumo quien reza


 Gostava tanto de te poder screbir. Screbir-te cumo quien cunta ua cuonta, lei ua prainada ne l peito, reza ua ladainha ne l sentido.
Si, ye isso mesmo! Quiero screbir cumo quien reza ua ladainha daqueilhas que ambos a dous ajudemos a fazer, you cun passos pequerricos cumo se fura l atrelado de ls mais bielhos, eilhes cun la ruoda a modo de pierna grande, you a dar trés be...
zes mais passos por bias de l baláncio pequeinho de la mie ruoda.

Lhembra-se-me subretodo dua, quando ls panes éran caras a Zenízio. Cumo se m´habie de squecir essa ladainha de rezas cumo rosairo de peniténcias!? L cura delantre iba mandando rezar, l pobo respundie rezando; l cura paraba delantre de ls panes i, metendo l spargidor ne l baldico de l´auga benta, fazie l géstio de la botar pa las tierras, para que ls panes nun fússen atacados por bechezas ó ferruge, para que l marfolho medrasse i amparasse las canhas para que nun se tumbássen cun qualquiera airaçada ou auga atrunada.
L pobo paraba i miraba la trigueira i, cadun rezaba inda cun mais deboçon quando birado pa las que tebíssen nacido de l sou sudor. You fugie l tiempo todo, a salticos i cun passos curticos que nien perdal i só çcansaba quando l cura metie l spargidor de l´auga i l pobo rezaba.
Era tiempo de merujas, daqueilas mesmo berdes antes de séren cantadas pul cuco. Que si you gustaba de merujas! Algo mais fuorte que las rezas de l cura me chamou. Era aquel berde ameroso…
Dua trigueira, de l lhado de riba de l caminho salie un suco d´auga clara. Atrabessaba l caminho i spargie-se na baleta de baixo fazendo ne l chano ua colcha de berde assetinado, tecida an telar, ua tentaçon para ls mius uolhos, puxados pul pecado de la gula. Parei i quedei que nien un speque. Quando me dei de cuonta, la cantilena yá iba mais adelantre. Mie mai habie-se quedado por bias de nun anquemodar la reza cun l bózio.
Áh garota!, que starás tu a fazer??
Dei um poulo subre mi mesma cun l cagaço. Ua pierna antrecruzou-se cun la outra i you spandeirei-me para drento de chafurgo de merujas. Molhada, segui la reza, meio a tritar mas sien querer dar parte fraca, cun uas lambadas de mie mai para que outra beç nun séia çtraída, l aire a baté-me na cara, aquel aire a anunciar la Semana Santa subre ls mius benairos molhados, a arrepassar até la mie piel.

La reza seguiu por outro caminho i you tamien iba meio rezando.
Rezaba nó pulas senaras, nó pul bestido cun manchas, nó por peniténcia, nó pu las lambadas. Rezaba chena de miedo de quedar cun febre. Rezaba i tritaba para nun quedar cun las gorjas anflamadas que m´ampedíssen de ir al baile de l die de Páscoa, adonde todo mundo beilarie, tamien you, dous palmos i meio de gente, agarrada a outras eiguales.
Era assi que you gustaba de te screbir, neste anroseirar de palabras cumo que a rezar i fazer medrar l sustento de quien nun ten outro sustento. Screbir-te sien me quedar tiempo para mirar las manos, ls dedos angaramonados pul friu i pul rematismo, sien sentir ls delores de ls tendones que la scrita me fizo, ua scrita frie de númaros anriba dun quadro de piedra, ua scrita delorida feita cun la caneta Bic, cun fuorça, para que la matriç de ls pontos quedasse bien furada i la duplicaçon salisse na perfeiçon.

segunda-feira, 10 de setembro de 2012

L zaparecimento de las abeilhas


Cousa séria esta, an buona berdade! Todo mundo diç que astanho ten sido un anho staporado para criar berduras nas huortas i todo mundo bai botando la culpa a la falta d´auga qu´anteima an nun cair.
You sou yá uns anhos ua pequeinha hourtelana de cidade i, yá l anho passado me dei de cuonta que ls tematos nun produzírun cumo era questume.
Yá screbi porqui que, astanho, ne l hourto de Sintra, nun habie abeilhas. Achei que serie de nun haber yá cormenas acerca cumo habie habido alguns anhos atrasados, ou anton por bias de ls fumos negros.
Las flores caien-se pouco apuis d´abrir. Fui-me a ler na anternete cumo era la polenizaçon de ls tematos: flores machos i fémias, polenizaçon feita cun abeilhas, ajudando cun sues paticas las partes machas a las fémias.
Outras berduras i árboles hai, que ténen uas flores machos i outras fémias. Eiqui la polenizaçon fai-se cun ls puolos que ban nas patas de las abeilhas duas flores pa las outras.
Dezi-me anton se la anternete nun ye ua cousa bárbara?!
Fui grácias a eilha que you an Sintra, a la falta d´abeilhas, me botei a cobrir las flores. You dezie masturbar ls tematos, mas na berdade ye cobrir ls tematos.
Agarro nun pincel dóndio de rabo de pabon, de ls mius de la pintura i todas las manhanas alhá m´iba you cun el, a fazer cuçquinhas a las flores.
Até eilhi todas se caien sien nacer ningun fruito. Apuis, ls tematos ancomeçórun an pouco tiempo a quedar cargadicos.
Deilhi, un tiempo apuis bin a la Speciosa para ber l´andadura de la huorta , que habie puosto bien mais tardiega.
Ne l huorto de mie mai, nien ua abeilha para besitar las floricas que íban aparecendo na huorta. Arrefuci la ceilha mei admirada… Carai! Mas anton eiqui que nun hai fumos negros, tamien nun hai abeilhas!?
Na mie huorta de casa, bi ua sola que tabeç haberie feito muito trabalho, assi i todo: Inda hai freijones anque degenerados cumo you habie eiqui screbido no testo “ Ls Bobidicos Maçacucas”, uns tematicos tardiegos que solo agora ampéçan a amadurar, mui poucos, ua bobideira cun quatro bóbidas i, las outras machorras, cumo le chamei. Bien arrependida stou you nun l´haber feito tamien anseminaçon…

Stan a nacer agora uns bobidicos, diç-me mie mai quando cheguei desta beç. Fui-me alhá a assomar para ber l milagre que s´habie rializado nas machorras.
Si senhora, cargadicas de bobidicos bien formados, grácias a quatro ou cinco abeilhas que por alhá fúngan.

Isto ye mais cumplicado que a la pormeira poderiemos pensar!...
Hoije a buer un café cun ua amiga, na praça de Miranda, falei-le na mie obra subre ls tematos an Sintra. Riu-se i diç eilha: anton sós la cobrideira de l´anseminaçon pa las berduras. Rimos-mos las dues.
Diç que fúrun abeilhas benidas de Spanha que matórun las nuossas, dize eilha.
Ora ende stá, pensei you, porquei na Speciosa tamien nun las hai…
La curgidade quedou a martelhar i dou-me spertina. Torno outra beç a l´anternete a ber que se dezie de la mortandade.
Nun achei nada que me falasse de las caçadeiras castelhanas.
Puls bistos, las rezones que ls cientistas por todo l mundo ténen dado son outras, puis las abeilhas stan a morrer an todo l Planeta.

You cuido que si ban a chegar a ua seluçon bien çfrente de la mie- l´anseminaçon artificial de las flores… I dende, sei you alhá!...
Dízen ls cientistas que ye l” Sindroma do Colapso das Colónias”. Ls ambestigadores noméian cumo possibles causas para esta mortandade, las seguintes: L uso de benenos na laboura, l anfraquecimiento genético de las abeilhas, la batéria cousada pula “Varroa”, las alteraçones climáticas i até las radiaçones de ls telemobles.
Dízen eilhes que se cuntináren a morrer, puode deixar d´haber preduçon de quemida, puis 80% de la polenizaçon de las speces berdes ye feita por ansetos i subretodo abeilhas.
I agora percuro you a esses cientistas que nun me ouben, mas que al ler isto me bieno a l´eideia: I porque nó, por bias de todo l que eilhes modeficórun genéticamiente!???? I será que nun somos tamien nós bítimas desso todo modeficado que quememos i nun son só las abeilhas!???

La cousa ye séria!!!!...
Tanto la mosca parasita Apocephalus Boreales, cumo ls benenos puostos para matar bicharada fázen las abeilhas quedar meio tontas, zouriantadas i, nun indo outra beç pa las cormenas acában por se morrer, puis até la mestra queda tonta.
Quien dirie que bechico tan pequerrico i que a las bezes cun sue picadela fai poner giente que nien boto, serie tan ancepensable a la bida de la tierra. Fruta, berduras i pástios depénden deilha, i nós todos tamien.

quinta-feira, 6 de setembro de 2012



Abraço-te, tierra mie

Nessa tamanha sequidon

Para ber se cun l miu abraço
Ganhas cherume i ceçon


Nas fuontes cuorren-te las últimas lhágrimas
Ls filones cánsan-se cun l sanlhuç
De torneira a botar aire
De l manancial
Las maçaneiras sigúran maçanas
Cun quelor de colgadeiros de Natal


I you abraço-te
Mas quando t´abraço
Miro l tou cielo azul
I la calor fai-me miraiges:
Todo stá d´alrobés
I l tou cielo beio-lo cumo sendo auga
Cun óndias de scuma, branco de nubres


Mas tu nun me bés,
yá nun me bés!


Aperto-te inda mais
Para te fazer salir desse stado d´ancuncéncia
Próprio de quien ten sede de dies, de meses.
Cun la tue andefréncia
Arramo lhágrimas ne l riu de l tou cielo
I régan-se las huorta
Adonde la rata há-de sumir l´auga
Para que tornes, tierra mie
De l manancial a manar


Abraço-te tierra mie
I cun l abraço que te dou
L miu peito scalda
Mas ansisto an t´abraçar.


Sorbo l azul de l tou cielo
Las nubres scurécen
i, anque tue stéias mui seca
You sinto-me a berdegar

terça-feira, 4 de setembro de 2012

Amigo, ajuda-me tu!







Amigo, ajuda-me tu!

Pido que l mundo me splique
Lo que nun quiero aceitar
L mundo nun me diç nada
L mundo nun sabe splicar

Amigo, splica-me tu!

Dezi-me porque las lhágrimas
Se me sécan sien salir
M´antúpen las palabras
I nada yá sei dezir

Amigo, diç-me-lo tu!

Dizi-me porque hai tanta fome
I tanto ouro a relhuzir
Precurai als altos senhores
Porquei nun quieren oubir

Amigo, oube-me tu!

Pregunto al aire que porqui passa
Apressiado i a fungar
Cumo mos sécan las fuontes
De tanto d´alhá le tirar

Amigo, nun deixes tu!

Nun deixes porque you sou
Dun pobo que stá calhado
Mas se la lhágrima me sal
Cun todo l que stá antalhado
Anque séia cun bózio rouco
Cortaremos l´augueira de la fuonte
Pa la guiar para outro lhado
I que regue quien ten pouco

 Amigo, ajuda-me tu!

sábado, 1 de setembro de 2012

L mandil















Lembra-se-me tanta beç de l mandil cun un peitico para nun spingarotar l bestido cun l caldo quemido a priessa por bias de ls jogos a chamar por mi antre la classe de la manhana i de la tarde. L bestido, siempre cun panho a mais na barra i no cuorpo, iba medrando al modo que you medraba. L punhos de las mangas chubien braço arriba zabetonados, cumo paixaro que se quier scapar cielo arriba, amostrando ls bracicos an que la fineza denunciaba la malga de caldo botado a angordar ls cochinos an troca dua tora de chouriço ou toucino anriba de l pan, soutranho i, la pratada de merujas an tiempo de raças calientes an Febreiro ou Márcio, quemida a la brigada de la ramalhada, que, tamien nunca a naide botou chicha. Nunca ua manga assentarie bien cun panho a mais i por isso ls ninos andaban sempre cun eilhas pouco abaixo de l quetobielho.

Cumo l tiempo mos demuda ls mandiles, i las brigadas, i l amerosar de la camisola!


Nun quiero las meias de la lhana de l tiu Paulo que ye mui fuorte!, boziaba you al modo que las ponie de polaina, assi que m´arrimaba al lhume.


Parece que inda sinto la mordisquina nas piernas a chubi-me cuorpo arriba sien saber al cierto adonde arrascar de tanto me morder; i la camisola an quelor natural de lhana de canhona, branquita, scolhida de la mais fina mas que assi i todo me cousaba mordisquina assi que mudaba la camisa de franela pula de popelina. Perdonaba-le todo isso quando l çanceinho se me colaba al pelo i las manos se metien andrento l queirelo. Inda stou a ber la camisola dun ponto que le daba mais belume i dondieç, feita por mie mai!


Mas l mandil, l mandil de peito a scunder la merda de semana de l bestido ou quien sabe quinze dies i sobretodo a scunder ls rasgones de ls struncadeiros feitos a jogar al chete i a las palombas, cun un bolso pal lhenço de las moncas mas adonde tamien cabie l cibo de pan para tener las manos mais libres para jogar, anquanto ls dientes íban smoniando.


Fai tanta falta un mandil desses nun tiempo an que tanta cousa apoquenta i que nun hai agulha capaç de coser las trasgas para librar de la túndia, anque cun puntadas lhargas i mal dadas!


Era la eimage de marca de todas las ninas probes, a acumparar cun ls çapatos de cordones de suola, bien mais lhargos i anchos que ls pies para que durássen anhos a filo, mercados al çapateiro de Sendin, quando ls bielhos yá nun podíssen cun las gáçpias i meia suolas.


Perciso dun mandil cun dous bolsicos, adonde meta las manos, quando, por timideç ou canseira, nun saba adonde las ponga...

quarta-feira, 15 de agosto de 2012

Bobidicos maçacucas


Habien-me pedido auga, por cleméncia.

Stou farta de bos regar i para nada! Até yá uas poças bos fiç i apuis tapei para mantener la ceçon. Anque andeble, nun bos abandonei. Que beio you? Un mar de guias a tapar la tierra, flores ambergonhadas a cerrar ls uolhos, bobidicos cumo maçacucas, amubidos. Só ua ten quatro ou cinco bóbidas. Las outras, nien raça!... Se bos sembrei ne l mesmo die, sós porbentura capaç de me splicar essa buossa falta de respeito para mi que bos tengo tratado sien bos çfrançar?


D´oureilhas caídas, flores fechadas antes de las abeilhas l´habéren feito cuçquinhas a saber de puolos, bobidicos amubidos, mei ambergonhadas por séren machorras anque nun deséien, boziórun-me.
Boziou-me solo ua, la que habie ancarrapitado por ua rodriga de freijoneira, la única capaç de fazer ua boç que chegasse até mi, por star mais frescalhona.
Habie amarfanhado la freijoneira, ancarrapitou até arriba i, de punta yá birada para baixo, muito mais fresca que las demais, boziou-me: Passas huorta abaixo, huorta arriba, alhebantas-mos las fuolhas para ber se tenemos bóbidas, regas las alfaces i ls freijoneiros i a nós, nada! Nun bés las oureilhas caídas de las mies armanas, las sues bides a quedar antressecas, ls sous bobidicos cun cara de maduros!?


Hai cousas que nun te sei splicar, repundiu-me meio anreibada, meio ambergonhada, d´alhá de la punta mais alta de la rodriga, mesmo no sítio adonde cruza cun outra para se siguráren las dues i nun caíren cun la airaçada. (Habie roubado l campo a un freijoneiro i amarfanhou-lo). L que sei, houbi-lo als tematos eilhi, quando eilhes se queixában que tamien astanho nun éran capazes de fazer criaçon. Dezie l Nalgatório al Xuxa: Ye un anho stapurado este! Tu bei que you até tengo puolos fuortes capazes de rebentar peinhas, mas cumo puodes ber, nun sou capaç nien de chegar al fondo de las flores. La mie fuorça nun ye maior que la dun peido rastreiro i, an menos de nada las mies flores bíran-se a caras al chano i pronto... Só sou capaç de sigurar uns tematos morrenhosos nas punticas de ls galhos.
Tamien you, respundiu l Xuxa! Tu bés que, anque pequeinho, siempre you questumaba tener ua pedreira de tematos. Mira para mi! Quatro ou cinco, uns tuortos, outros meio secos, outros meio spaixaracados...

Ende tenes! Quando ls tematos nun son capazes d´assigurar ls uobos, que mais nós, pobres bobideiras!, diç-me eilha.

Apuis si las reguei. Juro que yá m´habie dado la gana de le poner las raízes al sol.

Ua airaçada a puxar auga spertou-me de madrugada. Abri la jinela i cheirou-me a tierra molhada. Resfolguei fondo, tal i qual cumo las bobideiras eilhi acerca.
Fui mais aire do que auga, mas, assi i todo, porriba de la rega que habie dado, puode ser que, de maçacucas, ls bobidicos pássen a bóbidas an forma de cuorno, daqueilhas amarelhicas por drento, tan buonas pal caldo de coubes trunchudas cun freijones brancos.

terça-feira, 14 de agosto de 2012

Tiempo de fiestas


Hoije, souturdie de la fiesta de San Grigoiro la Speciosa starie silenciosa nun fura l tocar de las campanas a cada hora i meia hora, repetindo a meidie l toque que sempre se oubiu, l toque a meidie que mandaba la giente parar sous trabalhos para almorçar. Cunfesso, i yá le dixe porqui muita beç que me zagrádan estes toques todos. A la ua, porque tira toda la magia de las Trindades que sempre fúrun seinhas mui çpeciales pa l pobo: a la pormanhana, para ancomeçar mais un die de trabalho, a mei die para çcansar, a la nuite para dezir que son horas para ir a saber de la ceia i ls ninos lhargar l chete, las palombas ou qualquiera outro jogo.

Tengo eiqui ua brasa!, ála, cadun a correr para sue casa! Era a toque de Trindades que la garotada s´apartaba, senó inda assentában uas buonas moscardas anriba l lhombo.

I rezaba-se. Paraba-se l que se tenie an manos i todo mundo rezaba las Trindades.

Agora naide reza, dezie-me onte tie Guiomar. Nien se sabe quando ye que tócan a missa. Eiqui acerquita naide ye senhor de drumir antes de las dieç i de drumir ua séstia.

Mas nun ye só isto que me zagrada. Zagrada-me i muito que haba dous ou trés sien legetemidade pal fazer, decídan pul pobo. Naide botou na urna para eileger la Quemisson Fabriqueira i esta nun ten poder legítemo para poner algo que zagrade i que acabe cun tradiçones. Por nun haber quien tocásse nun era perciso poner aqueilhes toques todos. Porgamában só palas Trindades. Quien percisa de saber las horas, se todo mundo ten adonde las beia? todos ténen reloijos, telemóbles, telbisones.

Para alhá de las campanas a tirar l silenço, a fazer poluiçon sonora, stá serena la Speciosa apuis de la fiesta de San Grigoiro. Uns a drumir até mais tarde para çcansar de l baile que fui animado, outros porende a besitar las huortas que l tiempo cuntina de squidon. Nien San Grigoiro mos truixo auga. Dezie mie mai: Lembra-se-me que inda bai a chober uas pingas! Este Santo ye mui adebogado a auga i, l cielo stá de lhana carbenada.

Nun chubiu i la porfessie de l Santo nun se cumpriu. Puode ser que hoije se amanhe. Hai nubres no cielo i l sol stá algo ancalamunhado. Que benga auga que bien falta fai.

Bien haias, Zé Luís!

Nun tengo screbido eiqui tanto cumo era miu questume. Nó por you screbir muito menos mas por haber ampeçado a screbir no FB, adonde publico an dous ou trés sítios. Apuis ye tamien l blogue Froles mirandesas. Ora assi a poner an tanto sítio passa-se muito tiempo porqui delantre desta pantalha i, este blogue que ye l que mais miu bai quedando.
Onte, die de San Grigoiro na Speciosa ancuntrei cunterránios que yá nun bie hai ua porrada d´anhos . Siempre an dies de lomiada pa la tierra ancuntramos pessonas que nien se mos lembra quantos anhos fui la ouséncia. Onte bi a Zé Luís de tiu Manuel Joquin. quando mirei para el nun le coinci. Apuis reparei que era la cara de sou pai quando era mais nuobo.
Ui rapaç!, yá nien sei quando ye que fui la última beç que te bi i cunfesso que nun te dei pai a la pormeira mirada, dixe-le you. Puis you a bós si bos conheço. Sigo l buosso blogue mirandés cun muito antresse i tengo bido siempre l que screbis i ls retratos antigos que teneis publicado, dixo el. La mie tie tamien; eilha ye de Infainç.
Quedei cuntenta i isso dou-me outro folgo para screbir eiqui mais a menudo cumo antiempos habie feito.
Bien haias, Zé Luís!

domingo, 29 de julho de 2012

Biaijes


Quando miro ne ls tous uolhos castanhos
beio un azul a berdegar de mar brabo,
fuorça d´óndias a bater,
scuma a chubir pulas faias,
fuorça que te lhieba
para alhá de todos ls lhemites
an biaijes a un mundo siempre pequeinho
para tanto mirar zanquieto.

Apuis beio azul sereno de cielo
cun manos dóndias,
palabras a asseranar nas nuites de carambelo,
géstios frescos an dies calientes,
Cinta de la Raposa a pintá-me l pelo,
scalretado,
lhuna
i Camino de Santiago.

Mas,
naquel mar i naquel cielo
médran ourrietas de freixos,
montes de trampos,
touçones de castanheiros i cereijeiras,
quelores de fogo,
lhabaredas de folhaiges d´ Outonho,
i çfázen carambinas,
crían trigueiras spintarroxadas de papoulas,
cuolhen maçanas i marmelos.

Apuis,
ls tous uolhos castanhos tórnan a castanhos
i lémbran-me nuozes i abelhanas
i,
neilhes me deito na serenidade de l Natal

sexta-feira, 8 de junho de 2012

L die de Cuorpo de Dius

Fui onte la perciçon de l Cuorpo de Dius apuis de la missa que ampeçou a las cinco i meia de la tarde.
Apuis de l café de depuis d´almuorço, las ties fúrun-se a anfeitar las rugas cun flores. Pena que l aire fuorte alhebantasse lhougo las floricas, uas apanhadas ne l termo, outras de jardin. Inda baliu algo tener çpejado arregadores d´auga porriba para nun se secáren i tamien las fazer mais pesadas para que assi registíssen melhor a la airaçada.
Onte tirei muito retrato. Antes de missa al modo que las pessonas íban aparecendo. Na perciçon i a la salida de missa anquanto la giente falaba ua cun la outra.
Ui!, nun me tires retratos, mulhier... yá sou mui bielha. Mira que te scacho la máquina cun la mie fermosura, dizien outros.
Eiqui hán-de benir a parar assi qu´haba modo de las antriçar neste cachico para apuis séren bidas por quien anda porende afuora i que porqui a las bezes s´antreten.

Apuis, cadun para sue casa, puis mesmo an die Santo de guarda siempre hai algo para xurdir.










Antes de missa











domingo, 3 de junho de 2012

Cousas de l Praino Mirandés

 





Arrebenta cun fuorça la Primabera i cun eilha la yerba acupou todo l campo. Cun un eimbierno seco i geladeiro todo quedou agarradico a la tierra, cumo nino agarrado a las saias de sue mai quando ten miedo.


Las fabas, granadura que medra an tiempo friu i chubioso, houbo que regá-las para que nun se morríssen. Pula Páscoa stában quaije que secas. Apuis de la rega alhá apildórun i inda dórun para matar l deseio.


Apuis chobiu. Apuis bieno calor i fizo outra beç friu.


... Apuis calciu i, cun esta calor repentina, an menos dun més la yerba i ls panes quejírun fazer pouco de l´eimbierno i, ancanhórun, spigórun, florírun i stan a granar. La yerba si medrou muito mas ls panes quedórun-se nanos i, streformórun Maio, an ancanharço, spiguil i granaio. Beremos se Júnio puode cumprir cun sou papel, l de lo secar yá granado. Anque pérdan l ondiar de mar, son mui guapas las senaras apuis que se ban secando, spigas biradas para baixo, sien piçtanhar las grandes arganhas que, junticas, ajúdan a que ls panes nun se tómben.


La natureza ye sempre capaç de eisercer sues funçones ne l planeta, a nun ser que l bicho home le strague l sou caminar.


I se l home straga!... Ls houmanos strágan i de que modo, alhá i eiqui tamien…


Inda onte las motossierras eiqui fungórun, a matar freixos, cumo quien mata yerbas brabas. L cerrado znudo pide ua selumbrica, por mesericórdia… Nien ls burricos qu´alhá pacien campantes de la bida yá abántan tamanho zerto… Apuis algua giente diç: La quemenéncia, staba uoco, freixos hai muito! Mas alguien yá fizo las cuontas als anhos que esses freixos ténen i algua beç se biu un freixo uoco, morré-se? You al menos nó. Eilhes ténen la fuorça de cientos de primaveras que ls fizo amberdecer i, anque steian uocos por drento, cuntinan a abrolhar, a berdegar, a florir, a medrar, a dar selombra ne l Berano i brigada ne l tiempo de friu. Agora que la marrenega mos lhebou ls uolmos, bamos a deixar acabar cun ls freixos!???


Ye bien que todos téngamos cuncéncia pal que se stá a passar para que nun seia tarde de mais i yá nun haba salbaçon…


Tamien isto ye crise i ye ua crise para l quei nun hai anjecion de dinheiro pa la sanar. Ye ua miséria de binte ou trinta ouros que por cada un págan que tira ls amos de la miséria, se miséria na sue casa la houbir. Quien ganha ye quien los corta i los bende por muitíssemo mais. Cun tanto touçon, porquei ls freixos son zbentrados???


Serán apuis queimados noutras tierras para forráren las sues árboles, se bien calha, ou porque seia pribido cortá-las.


Ye ua cierta crise de mentalidades, ua crise de nun se dar balor a estas cousas, a las cousas que la natureza mos dá, cousas simples i eissenciales a la salude. Tamien eiqui l dinheiro stá na rezon, cumo stá na crise de que todo mundo fala. L dinheiro, sempre l dinheiro… L denheiro dalguns i la miséria de muitos.


Son estes i outros atos que pónen l nuosso planeta cada beç mais anfermo.


Un die destes hei-de poner retratos deste cerrado. Uns cun ls freixos, outros sien eilhes. Puode ser que quien los bendiu, algua beç abra la anternete i béia la merda que fizo…

quinta-feira, 17 de maio de 2012

Maio





Beniste
An dies grandes i soalheiros
Tan calientes i namoradeiros
Arrebentando an quelor
I borracheiro oulor 


Recebiste-me
Quando ls tous braços
Yá éran fuortes abraços
Panhales que m´anrebulhaban
I ambuoltas m´anfeitaban 


Floriste
I you cuntigo flori
An bércio de scobas creci
Que las rosas amerosórun
Cun ls oulores que me botórun 


De rosa braba passei
A  papoula toldiante
De risas cuntagiante
Pelo scuro a sbolaciar
L qu´agora a branquiar 


Truixo-me la niebe Dezembre
Truixo-m´arada  Abril
Na mie piel an sucos mil
Mas apuis ye Maio a mandar
Para cun flores todo apagar 


Agora sou flor tardiega
Yá an tiempo de colheita
Dua bida toda feita
De flores, de spinos i fuolhas
De decisones i scuolhas

I quando Maio pensando

Que ningun més me darie flores

Rego-las cumo quien rega amores

Amerosando-los cun la mano
Adonde me médran todo l anho 


Anquanto me besitares, Maio!

sábado, 12 de maio de 2012

Loubado seia Dius!!!!



Loubado seia Dius!, dixo la Maritresa cun aquel modo de botar las manos arriba, cumo quien louba a Dius i al mesmo tiempo pide paç, modo esse que le dou l nome an pertués, de Louba a Dius.
Yá s´aquestou al nome, cuitada. Bien le custou quando un fidalgo fui al Assomadeiro de l Puio i diç: "Olha uma Louva a Deus"!...
Nuns taba aquestumada cun aquel nome. Todo mundo eilhi le chamaba Maritresa. Nun era que le gustasse muito este tamien.

Parecie-le a eilha que era un nome a fazer algo pouco deilha, cumo sendo assi un ser que tanto se le dá, cumo se le dou, assi nua mistura de simprica i preguiceira.
Mirai que nome m´habien de dar a mi que me cunsidero tan lista i spabilada!, zabafafa...
Yá s´aquestumou cun l nome, porque, anque dígan que l nome puode ajudar a fazer las pessonas, a eilha parece-le isso ua grande mintira. Nien l apelido, quantas a mais l nome... Cadun bal pul que ye, cun las sues birtudes i ls sous defeitos. Nien sequiera pul que ten, tamien nun ye por isso que las pessonas bálen. Eilha cuitada que ye ua pobrezica yá ajudou a bien deilhes i por isso cunsidera que bal mais que aquilho que ten.
Ai Jasus que bou nesta mundiada, caleija abaixo,!

Lembra-se-le dua beç que salbou la formiga d´ir a parar al riu. Tamien eilha staba yá mei a barimbar naqueilha fronça de chougarço, mas, quando oubiu ls bózios de "quien m´acude", apedurou fuorças, la punta de las patas frimórun aqueilhas tanazicas que ténen i que a todo s´agárran, sticou l braço que la siguraba i, cun l outro braço, apanhou la formiga ne l meio daqueilha auga trúbia. Abraçou-la para ber s´eilha paraba cun l tembraduro i só la puso ne l chano apuis que deixou de chober . La caleija staba rasgada, cun spinaços de piedra lhabada i, als cachicos, un pouco d´arena anlhudrigada.
Agora yá puodes ir, dixo-le a la formiga!
La formiga atravessou a remissacos, scolhendo l melhor sítio i alhá se fui a meter ne l buraco de l formigueiro.
Tanto se me dá, cumo se me dou, tamien sabe que nun ye.

Se fura nun habie sticado tanto ls braços para acudir a la formiga.
Simprica i preguiceira tampouco… a la cierta que nó.

 Cun l nome Maritresa até yá s´habie aquestumado, bá! Agora aquel Louba a Dius que l outro fidalgo le chamou, esse ye que nun angulhie, nien l nome quanto mais aquilho que el le fizo
Maritresa staba ne l Assomadeiro de l Puio a mirar pal riu que corrie cun muito bruido, anraibado sien saber porquei. Staba sintada na peinha a caras a naciente, porque, para alhá de l bruido, l riu staba branquito de tanta scuma. Staba ancandilada a mirar aquel branco.
Era un die seco de Márcio, bentanoso, friu. Para l aire nun la bolar habie-se stribado a ua piedra meio suolta, pousada anriba de mofo mei queimado de la gilada. L aire assopraba de l lhado de la barraige.
Nien contestou a aquel nome. A la ua, porque staba ambaída, a la outra, porque nunca an dies de sue bida l´habien chamado tal cousa.
Yá só se biu drento dua manona i anque fura bien calentica, manginou lhougo que deilhi nun salirie biba. “Olha, olha uma Louva a Deus”!, boziou l tiu de la jaqueta gorda a ua tie que eilhi staba.

Cuntaba eilha: "Nun repente yá só me bi perdida porriba de las casas de Picuote...
Abriu la manona i botou-me a bolar. L´airaçada era tan fuorte que you yá só me bi porriba de ls telhados. Inda spormentei a agarrá-me a un filo de l talfone mas nun fui capaç de frimar bien las mies tanazicas de las patas i, cuntinei a bolar cada beç mais zourientada.
Nunca habie bido an to la mie bida nada tan negro.
Caí nun mundo sien yerbas, sien chougarços, nien fragas, nien pinsmouros.
Eilhi me quedei, agora si, mei simprica, sien saber adonde staba.
Un monstro a fungar passou i cun l aire que del saliu, botou-me mais para acerca de la baleta daquel mundo.
Por sfregantes passei pulas brasas.
Apuis oubi un barulho meio xordo i lebe de quien ten çapatos dóndios cumo ls daquel que m´atirou a bolar. Assustei-me. Sien resfolgar mirei parriba i un tiu diç: Mira nino, mira ua Maritresa i, nisto, puxa de l que you achei qu´era ua scupeta de las pequeinhas i que botou ua lhuç a parecer ua centeilha.

Loubado seia Dius!!!!
Lhebantei ls bracicos i pedie paç i piadade!
Agora si me senti Louba a Dius"…

quarta-feira, 2 de maio de 2012

La sprança



Tenteia l bolo
quando l cuorpo te pesa
para poderes salir de la caleija
que t´aperta
Tenteia la corrida
quando la nuite se stende pul die
para l die fazeres medrar
Tenteia l nado
pa las óndias bencir
i l mar fazer amansiar

Tanta caleija,
tanta nuite,
tanta cunsemiçon se passéian
ne ls carreirones destes tiempos!

Agarra la lhuç d´ua streilha,
amanha ua cama de nubre,
apanha alguas quelores
de la Cinta de la Raposa a naciente,
a anunciar auga a souturdie
i assi t´anuncia
anque andebles
las manhanas

Hán-de spabilá-se las flores
para anfeitar ls andores
destes tiempos
çque todos spabilemos!
Outro tiempo s´amostrará
cun mesa un pouco mais farta,
de pan i de carinos,
na serenidade de dar la mano

Tenteia l bolo
anque te pese l bolar
Tenteia la sprança
anque te custe acreditar…

L sprança nun se morriu an Maio
i hé-mos de fazer quelorar
sous bretones zbotados
nun termo que se quier
para todos
a berdegar



sábado, 28 de abril de 2012

Á tu, amor miu?!







Bamos a fazer pan
Á tu, amor miu!?


Botamos-le  furmiento
Para que puoda spertar
You mexo la massa
Anté ansarapolhar.
Tu bás ajudando
Até te cansar.
Arroijas l forno
Qu´anda algo friu
Bamos a fazer pan
Á tu, amor miu!
Passas l ranhadeiro
Até chiçpas salíren
Pones-le la tapadeira
Para nun çcair.
Stá cozido l pan
Ora si, amor miu!?
Tiramos-lo anton
Deixa-me tentiar
Tapamos-lo c´un lhençol
Para nun apanhar friu
Nun se báia a amonar.
Que buono stá l pan
Ora si, amor miu?


sexta-feira, 20 de abril de 2012

Abril há-de granar an Maio!



Será qu´Abril
cuntinará a fazer medrar la spiga?
Será que Maio cumprirá l que debe
para que l grano medre?

Yá nada ye
cumo fui un die
i l spiguil d´Abril
sal tan amubida
porque Maio nun dá
l grano a sue spiga

Yá l tiempo
i ls adaijos nada mándan
quando ls mercados
apodrécen las senaras!...

Lhebanta l crabo, Abril
anque te sintas catibo!...
Lhebánta la mano
i nunca te síntas bencido!

Bénden ls mercados ls países
aprisionan l´eiconomie
Abril i Maio pistánhan
sien saber cumo será
para la spiga apedurar grano

Lhebanta l crabo, Abril
nun deixes de dar tue mano!
 
 

segunda-feira, 9 de abril de 2012

La crise eiqui nun se chega cun dues rezones

Bá, a ber se arranjas modo de matar las pitas qu´eilhas yá pouco pónen, por séren bielhas.
Á mai! Mas nun quereis que bos baia a mercar outras a Alcanhiças para tenerdes algo que fazer que bos oubrigue a dar ua caminadica até la casa de riba pal dar de quemer?
Á pus si! Nun quiero mais pitas!
Anton ls buossos nietos gústan tanto de ls uobos! Tamien nun bos custarie muito...
Por bias destas cousas de bielhos, cumo eiqui se diç, quando acá bengo ando siempre a ber quien me bende uobos caseiros para lhebar para Lisboua porque nun ténen acumparança cun ls de las caixicas de ls sotos i puostos por pitas que nien ténen campo para cagar abuntade quanto mais poder poner uobos de gema amarelhica sien ser a fuorça de quemida que ls faga quelorar, la mais de las bezes ua mistela que parece que até son amarilhos de mais.
Assi ten sido. Lhiebo uas buonas dúzias que quédan an mie casa por nun queréren lhebar lhougo todo i apuis le bou dando quando percísan.
Onte para fazer l folar tamien ls fui a mercar mas nien sequiera tube muita suorte, que éran bien çclorados.

Bai a casa de la tie de Duarte, diç-me l miu que andaba a anzonar na tierra por bias duas mediçones pa las oulibeiras quedáren ancarreiradas i que ls dous bamos a poner.
Que me quererá Eidalina!? Nun sei, diç-me el anquanto sticaba l baraço, sien me dar grande cumbersa.
Duarte ye miu primo carnal, un home a quien you m´arrefiro por rapaç, anque séia só siete anhos mais nuobo que you, sigundo mie mai me dixo.
Alhá me fui you até la punta de riba de l lhugar i scassamente cheguei bi lhougo las mielgas a jogar ne l jardin.
Tu sós Ana Sabel!?
Fui la pormeira beç qu´acertei i nun ambaralhei a Luisa cun Sabel.
Yá bamos a chamar a mai! Esto de mielgos ye mesmo assi... fúrun lhougo las dues a fugir para que sue mai benira de la lojica de trás, adonde ten las pitas i ls polhos.
Á prima,! disseram-me que andaba a saber d´obos. Eu tenho sempre muitos obos e onte inda troixe muitos de Mora, de casa de minha mãe.
Eidalina ye ua rapaza de Mora, zanrascada que nien hai.
Nun me deixou salir de sue casa sien porbar l folar salido dua fornada chena, amassada para mandar a las armanas spalhadas por esse mundo.
Está muito gostoso, Idalina.
Só quier este cibico! Antão é porque nun gosta... Tem que quemer mais!
Mesmo a la moda d´eiqui. Alhá tube que agarrar nun carolo i buer ua pinga.
Olhe prima, parece-me que este ano stará algo sgraniçado que minha mãe tinha tanto obo que partiu uns uitenta i eu para que a fornada me coubesse no forno nun le pude botar quaije auga nenhuma.
Eu também não lhe deito, Idalina! Só a de desfazer o fermento.
Mas o seu não está nada áspero, muito pelo contrário, está muito macio.
Demos de cuonta que la receita fai ua çfrencica antre la mie i la deilha. Eilha bota-le azeite i unto caseiro; you boto-le azeite i manteiga pura, l que fai cun que l deilha tenga ua macieç mais grande por la manteiga tener ua perçantaige d´auga i l unto nó.
Siempre daprendendo...
Bá prima então bou-le a dar os obos. Tenho ali duas cestas deis e pode lebar esses todos que são todos bem fresquitos. Inda tenho mais un alguidarico mas desses nun le dou porque já num são tão frescos.
Á Idalina, mas eu fico mais à vontade se tos pagar porque assim era aqui que viria procurar. Se é para mos dares já não venho porque não me sinto bem.
Benha sempre, prima! Se os tiber dou-le-los, senão digo que nu n´ós teinho.

Fui-me cun mius uobos que nien sei quantas dúzias seran i inda uas trasgas de folar para que l miu porbe. Iba ne l carrico i pensando cun mius betones: Carai, eiqui la giente ten siempre por adonde se baler çque querga trabalhar. Eilhes bíben an Bergáncia i a cada ziquetraque eiqui se pónen para fazer l que percísan de fazer, na laboura, a la criaçon, a cozer ua fornada de pan i todo l que calha.
La crise eiqui nun se chega cun dues rezones.
Apuis pensei: Nun ye por bias de l balor de ls uobos, mas tengo que l mercar uas piticas a mie mai, senó queda-me abornaçada an casa.
Bamos a ber se l friu acaba i l´amanho un modo de se mexer algo mais i de tener mais cun quien falar:
Chicas, chicas! Chicas! Cuitadica, que mansica ye! Mal le topo, queda-se lhougo quetica! Bá quemei yerba, lindas! Chicas, chicas!!!
Pónen to ls santos dies, cuitadicas!!!!
Chicas, chicas!!!!

sexta-feira, 30 de março de 2012

Que mais te puodo falar...

Quiero-te falar de la chúbia
a lhabar l cielo de polagueiras
qu´habien benido de l zerto.
Yá un resfolga sien farfalheira
apuis que ls puolos de las flores
i ls fumos de ls altemobles
se antreduzírun na tierra
i las sementes
a parecéren paixaricos,
de bichos a spera.
Quiero-te falar de l mar,
agora mais sereno,

mais doce i dóndio
a banhar l´arena adonde me deito
i de la scuma de seda
cun que me cubre de beisos.
Quiero falar-te de la bida
que die i nuite m´aceinha
cun sous carinos,
cun sous beisos,
cun sous gustos i zgustos,
cun sous afoutos i sustos,
cun sues alegries i ais.
Quiero falar-te de mi i
muito mais
de l´alegrie que sinto
quando sinto

l tou oulor ne l miu cuorpo,
l tou cuorpo ne l miu cuorpo,
l coro por nós cantado
dua cantiga de deseios,
de prazeres,
de beisos,
ampalpares,
cumo se l coro
fura cantado por un solo.
Que mais te poderei falar
se la fala nun me chega,
se la boç nun se m´eileba;
falo-te apenas mirando
l mar de ls tous uolhos raiados
de berde i castanho
adonde nabego sien remos,
sien bela nien motor.
Que mais te puodo falar,
senó falar-te d´amisade i amor
que son auga pa la sede...


quinta-feira, 29 de março de 2012

Que me dezirás!, percuro you

Que me dezirás de l mar
que tanta auga m´arrama
i de sal, me cubre l peito!?
Que me deziras d´abril
ne l márcio que nun ancanhou!?
Que me dezirás de las streilhas
que la nuite nun m´amostrou!?
Que me dezirás de las primaberas
an guia que nun medrou!?
Que me dezirás, percuro you.
Quiero apagar las marcas
que la bentaneira deixou
neste zerto que nien pinto,
nien scribo,
cumo se l zerto fura you.
Que me dezirás deste tiempo
sien cherume nien ceçon!?
Que me dezirás doutro tiempo
que tan friu s´assomou
i als poucos me gilou!?
Que me dezirás de las angúrrias 
debanadas an nobielhos,
que me dezirás de las stórias
colgadas na preça de casa
a miráren siempre qu´entro,
de las freijoneiras tumbadas
cun la fuorça de l pulberino
que tanto m´anrodrigou?!
Que me dezirás, percuro you.
Que me dezirás de l amor
que tanta calamunha amostrou,
de la giente fechada an copas, 
a scamugir l´auga de l capote,
l´auga que tanto molhou!?
Que me dezirás, percuro you.
Quiero refazer las perguntas
para ber se me respondes,
mas la boç de tan sumida,
sal de la boca amubida
que me chego a cumbencer
que nun bálen sequiera respuostas
las perguntas de l miu querer.

Arquivo do blogue