Moçambique

Moçambique
Parque da Gorongosa

Douro

Douro
An cama de mofo

sábado, 10 de dezembro de 2016

A cinza i branco


Nun sei sei te pinte ou scriba,
nien sei se te cante ou beile.
A beilá-te, talbeç nun m'astreba
i para te cantar nun m'ajeite.
Para quei tanto paracismo,
se me scapas
cumo l aire de riba,
se passas sien un aceinho?
Ye lharga la nuite,
l cielo cinza,
pésan ls sigundos,
scapa-se l suonho,
tarda l'ourora,
cai la gilada,
nace nubrina,
fai-se çanceinho.
Abre-se l die,
ásparo i branco.
Acendo ls rachos,
alméian-se ls rostros,
ferbe-se l caldo.
Lhuitan las chiçpas,
stalha la lheinha,
crécen las brasas,
l reloijo dá horas
ne l campanairo.
Nun son Trindades,
son meias horas
a azucrinar,
a mandar quemer,
a mandar deitar.
Siguro l die,
para amostrar jeira.
An menos de nada
l die çcai,
l lhume chama.
Abaixa la nuite
i la nubrina,
cai la gilada
i l branco die,
nun fizo nada.
Drume-se la nuite,
acoca-se l moucho,
l lhume apaga-se.
Mais un rachon
para cumpanha.
Ne l campanairo
cántan las nuobe,
na nuite lharga...
Branca la nuite,
çerumbático l die.
Nun sei se bos cante ou pinte,
se bos scriba ou beile.
A branco i cinza...

quinta-feira, 8 de dezembro de 2016

Pingas





Sgúbian-se pingas  de l rogaço
quando te penso.
Seran lhágrimas
que se scalabaçórun an caídas repentinas,
ou seran pingas de chúbia,
ou seran pérolas d´ourbalho?

Descanso ende las penas,
las manos cansadas,
 grietas que hán-de amerosar,
coscurones de bidas  a zlir,
tiempo d´ourgéncias a passar.

Yá l outonho se stá a scapar…
I you que fujo de eimbierno cumo diabo de la cruç!
Yá las fronças s´ampéçan a drobar,
yá las ganas se debélgan,
 yá l querer a las bezes s´angaramona,
yá las fuorças maréian a barimbar…

Sigura ls minutos a las golfiadas que dan l tempeiro!
Prende las horas para que la jeira te rinda!
Apeia ls dies para que l´ampreitada seia lharga
anque la soldada nun te seia paga!

Sgúbian-se pingas de l rogaço
 quando te penso.
Acubro semientes,
 sprança de muolo

bencida que seia l´ambernada…

sexta-feira, 18 de novembro de 2016

Un poema feito an farrapos






Yá l Outonho bai alto, las carbalheiras amarelhadas i a la nuite l Siete Streilho a parecer mais loinge por tan temprano l die s´ir. Ando a quedar ancarambinada mesmo antes de ls pingones se colgáren de las nuites, antes mesmo de l aire de la Senábria me chegar a las bentriscas de la cortina.

Chubi al cabeço, adonde las bistas que se sténden son meneio de saia de ruoda de carro, al beilar de la moça, mais parecendo berbonta a arrebentar primaberas. 
Santei-me na piedra, mirei al redor, resfolguei palabras que madrugada fuora mos nacien na punta de ls dedos, ne l fondo de ls bersos, na magie de ls nadas que mos fazien rir. Santei-me i frimei ls pies na tierra burmeilha a cheirar a mofo, a quedar sbranquenhada a las pormanhanas, a quedar cansada a las tardes de  spera, un eimbierno a amedruncá-le la sprança, ls pies cansados, las piernas fries, l temielho mortiço, l´oulor perdido, la soudade a doler, l trampo a tremer, la nubre a medrar, l cielo a anobelhar.


Rien-se tanto ls bersos antes de l poema se fazer an farrapos!

Nien la jaqueta quedou anteira: am pormeiro, las mangas.  Çcusido l forro, fúrun perdendo registença. Zlírun-se. Abríran buracos que nien trasgas. Apuis las frentes dórun de si, las cuostas sfilarpadas, de tan sfilarpadas, deixórun las sartas salir. La camisa fui perdendo botones , l aire antraba, l recio gelaba.


Sigura cun fuorça! Deixa al menos que nun se te báian la camisa de drento i las ciroulas!

Porra! Porque habie de l poema quedar an farrapos, se ls bersos mos fazien dar tanto la risa cun la risa que las sues palabras dában!? Cascaradas nacien, madrugada fuora, na punta de ls bersos.


Sigura bien frime! Sigura ls miotes!

Chubi al cabeço, santei-me na piedra, mirei al redor a saber de la urze, de l temielho, de l poema…

quinta-feira, 27 de outubro de 2016

Cuntigo digo-me you mesma!




Quando me digo cuntigo,
ye cumo nadar nas augas lhimpas dun ribeiro,
 mexer las piernas sien alboroto
 para que las augas nun s´antrúbien,
l cantar de ls paixaricos nun se atelundre,
las xardas béngan a cascalhar a las mies manos,
me fágan cuçquinhas
i tu lhéngua mie,
cun palabras me béngas a atamar la risa.

Deitada  nesse ribeiro, subre l cielo,
beio l cielo rial porriba,
azul anfenito cun castielhos brancos
adonde bou screbindo
cun tinta azul que del sorbo.
 Assi me quedo.
Palabra atrás de palabra
que tu me bás ditando,
ourquestra afinada de letras,
sensible  sonido,
acumparada  antoaçon,
musica de palabras que me arrólhan,
me fázen beilar por drento.

Ua nubre yá stá chena.
Passo par´outra.
Ua partitura acabada.
Bira-se outra fuolha.
Mais un biolino a fazer que chora,  
reissenhor na punta dun galho de salgueiro
mais sonidos, mais palabras,
mais cantares d´outros paixaricos,
l´auga a correr,
l sangre a calcer,
las palabras a nacer.
Mais xardas a spreitar l miu cuorpo znudo,
you screbindo l cielo, deitada subre l cielo,
ribeiro d´augas cristalina de palabras,
cuntigo.

Un airico sacude las nubres,
las palabras bénen bolando an correlina,
fázen cachoneira al chegar,
ajéitan-se,
tóman l sou lhugar,
arríman-se an scaleiras,
sbarrúlhan-se,
tórnan-se a ajeitar,
uas bezes son de seda,
outras bezes cantarie  
i tierra an carambina.

Cuntigo  digo-me

 you mesma!

domingo, 9 de outubro de 2016

Poesie




Poesie ye fuorça
 que mos sal de las antranhas
cumo se fusse an pariçon
 i l nuosso bientre mar brabo
 an rebentaçon.
Poesie ye coraçon spartiçado,
ye alma ferida,
ye zancanto
traiçon.

Poesie ye amerosura,
 nobielho de seda,
 manelo de amisade,
 filo trocido an denidade:
 nun se parte nien çfila,
 nun se rinde nien se anuola,
 panho tecido que mima,
eiternidade.

Poesie ye amor,
ye paixon que splude i fire,
ye risa, ye pranto
milagre de la natureza
nua flor que stá a abrir.
Poesie somos nós todos
quando spargimos bundade.
Poesie habie de ser l mundo
se nun le dolisse tanto…


sexta-feira, 7 de outubro de 2016

Outubre cun gusto a Agosto






Quando te miro  Outonho
An Outubre dourado
Nisquiera se me lhembra
Que stá l Berano acabado.
Bén-me l cheiro a marmelos
Sorbo l doce de l mosto
Yá se passou Setembre
Mas sabes-me a Agosto.

Mas quando por ti entro
I beio ne l termo
Las fuolhas burmeilhas
Adreitos al chano
Siguro la lhuç
Por frinchas de soudade
Que me ben de l Berano.

I se me pongo a tembrar
Feturando l Eimbierno
Agarro-me a Outubre
Pensando an Nobembre
Aparo las fuolhas an mandil abierto
I fago un nial de las mais queloridas
De las mais dóndias i mais çtemidas
Para que nun me déixen gelar.

terça-feira, 6 de setembro de 2016

La serenidade de tierra aricada

Tiempos houbo que nada bie de tanto bibir a fugir. Fui esse fugir que talbeç me tenga cargado l cuorpo de maleitas, la piel de aricadelas, ls oubidos de cera, la alma de cotras secas i piteiras.

Quedou-me esta manha de querer andar depriessa, que nun ye agora mais que manha, puis que ls carcanhales nun ándan a la miesma mecha que la cabeça i até mesmo la cabeça a las bezes yá le diç, tente nun caias, porque se te drobas, carcanhal de mil demonhos, las sartas puoden-se zanfilar
i apuis ye l cabo de ls trabalhos.

Apuis apanhei este modo de mirar pa las cousas i sorber ls sonidos que de todos ls sítios me chégan. Quien habie de dezir que cun aquel fugir apressiado dun bibir an correlinas de carros, habie de deitar ls sentidos neste xaragon dóndio de sonidos de la nuite, nuite de silêncios, adonde ls grilhos, l moucho, ls chocalhos i l berrar de ls cordeiricos a saber de la teta, las mais cun las tetas cun apuiadura, muortas por que le tíren aquel anchaço, l perro a amedruncar las raposas, chégan para anchir este termo, ourquesta sien mestre?!

Apanhei esta manha de scuitar la manhana, de seguir ls quelores cun que l cielo se bai pintando apuis que l´ourora sperta i l sol sfrega ls uolhos inda drumenhuco. 
Ls paixaros sbolacéian nas árboles, uns mais atrebidos abáixan a la tierra a ber se hai nabina que inda nun stéia nacida i dan cabo de las nabiças spaixaracadas a pedir ua auguita.

Inda mal spertei de la borracheira de ls sonidos de la nuite, yá la manhana me persenteia cun outros sentires. Depriessa l rei de la lhuç me acubrirá toda, me secará inda mais la tierra aricada, me cegará ls uolhos, me secará la boca, me anubrará l sentido. Será outro die calente i bien caliente…

Outra nuite i outra ourora hán-de chegar para me arrolháren an sous braços…

sábado, 2 de abril de 2016

CUMO QUIEN PICA UN PALO 1


Aguço l lhapç i ampeço a picar un poema.
Azimbro cun el para fuora de la jinela. 
Nó, nun fui l lhapç, fui l poema.
De lhapçs yá só gusto para zenhar. Un retrato, ua bista a negro i branco, un risco na raiç de las pistanhas, un risco al redror de ls beiços mais scuro que l baton para parecéren mais chichudos i las palabras me béngan mais anrebulhadas an seda.


Para screbir, bonda-me un cielo lhimpo, ua nuite scalretada. Miro i bou screbindo l que me dá la gana. Screbir ye ua cousa tan natural cumo mejar na baleta un atrás de la touça: quando dá gana... Se nun se meija, queda un tan ampena que quando apuis se bai a la retrete yá un ten que apertar las piernas, missagras de las partes bien citradas para nun ir pa l chano de casa,i, a poulicos a poulicos alhá se bai a çcargar l que staba ambarronado.


Cun l screbir passa-se l mesmo. 

Scribe-se an qualquiera sítio. Bonda un salir a campo cun las palabras i eilhas cascálhan, dan brincos i, se un nun las solta, ampeçan a poulicos a poulicos para ber se ténen alas i se se ban.
Un poema puode-se screbir nua óndia qu´arrebenta na praia i apuis apanha-se anrebulhado an charrascas i granicos de arena. 

Nua nubre cargada d´auga i, assi que ampeça a chober el ampeça a saltar cumo ls sapicos nas atronadas de Agosto.

Chama-se cumo quien chama ua polhada i la pita a quemer, e ende ben el a quemer a la nuossa mano.
Hoije botei l poema jinela fuora i agora, assi que sali a la ruga, stá a mirá-me de la Senábria...


Scribe-se un poema cumo quien pica un palo ou meija na baleta. Quando a el le dá la gana...

quarta-feira, 30 de março de 2016

Quando me dizes, poema

Quando me dizes mar, poema,
dizes-me óndia an mar rebuolto.

Nun me digas assi, poema!
Puis tu nun bés que l miu nadar
ye feito de fracas braciadas,
resfuolgo ancierto,
braços i piernas amboubados,
cuorpo torpe,
an peligro de s´afundir.

Se me quijires dizer, poema, 
diç-me riu:
 
Apressiado
ou sereno,
 
boubo,
 
ou custante,
sticando cun sues augas,
 
las yerbas que le son bordas,
 
ou drumindo subre ls xeixos
 
que le son catre i
ne l speilho beisando l cielo.

Diç-me tamien ribeiro,
apressiado,
 
an pie de l percepício,
 
sustenido l resfolgar,
 
quelubrinas ne l spinaço,
 
i l abraço a dá-se,
l remolino a formá-se,
 
ua fuorça a chupar,
toda la scuma an alboroto
 
i ende si,
 
na tuntarie de l riu,
 
you serei óndia rebuolta,
 
feiteceira,
 
apaixonada,
 
sien pie

nien chano.

sexta-feira, 18 de março de 2016

CARBALHOS I EIMBUNDEIROS



You tube un pai 
cun l coraçon de la grandura de l mundo. 
Cun ua stória a meio cuntar, 
bolou-me de la mano.
Quedou-me esta mano abierta, 
parada 
que nun sou capaç de cerrar.
You tube un pai que me amou 
i me ansinou a amar África.




Era ua tarde de Outubre. Ne l spital la miesma lhabuita de siempre. Giente cun bata branca, outra cun bata azul, uns cun l apareilho de scuitar colgado de l cachaço, outros cargados de pírulas para çtribuir puls anfermos, giente a antrar i a salir, anfermos cun cumpanhie, outros sien eilha.
Penso: Assististe al atafanho dun probe home que hsbie benido de Cabo Berde que nun repente, de nuite, deixou de fazer barulho a resfolgar. Toqueste a rebate cumo podiste. Benírun debrebe para le tornar a la bida, la bida que nun le tornou, l ataque de coraçon que l lhebou para outro mundo. Nun se puodie falar an racismo. Tamien l doutor era bien scuro que you bien quije falar cun el i nien me deixou. Outro de l quarto, habie quedado muorto bibo cun un malote apoplético i tu que stabas mui malo i naide mos dezir. Érades trés ne l quarto.
Tu stabas cun un tubico metido ne l nariç para te lhebar oucigénio. Fuorte cumo siempre fuste, eras assi i todo capaç de chubir tu solo pa la cama i deixabas admirados ls anfermeiros. Quando telefonemos a mai, falabas cumo se nada se passasse cuntigo, cumo que a dá-le fuorças a eilha i dezies: “Marisé, qualquiera die yá ende stou i apuis bou a poner uas maçaneiras i, al modo que fúren medrando, bou cortando las bielhas i assi nunca quedamos sien fruta. L mesmo é-mos de fazes cun las pereiras que las que tenemos, anque carréguen, nunca las chegamos a quemer porque, bien sabes, son que nien cacaforros, fázen lhougo pochas por drento. Tamien quiero poner uas pereiras i tamien uas ameixoeiras daqueilhas que dan ameixoas berdes, docicas. Daqueilhas que ls nuossos nietos gústan. Deiqui a uns dies yá torno pa la Speciosa!”.
Érades trés i de ls trés un staba meio muorto, cabeça caída a babá-se, piernas i braços eimobles, la fala cumo ouleios roucos.Outro morriu-se de ataque de coraçon i tu, pai.
Faleste toda la tarde. Cunteste cuontas que bibiste ne l Sudan, l último sítio adonde guieste turistas, an safaris. Nessa tarde só cunteste de las de l Sudan. Ibas cumbersando i nós scuitábamos an siléncio.
“An Cartun l riu Nilo ye guapíssemo. Parece un polbo gigante, de tanto rabo de tierra i auga tener. Ándan siempre an guerra antre l sul i l norte. L sul ye mui seco mas ten petrólhio; por bias disso las guerras. Ls de l sul son católicos, ls de l norte muçulmanos.
Ua beç roubórun-mos todo l que teniemos de balor quando íbamos de jeep pal acampamiento pa ls safaris que eirien a ampeçar delhi a dous ou trés dies: reloijos, aneles quien ls tenie, denheiro, jaquetas. Lhimpórun-mos todo. Até las facas de mato, até las facas de bolso. Suorte que las spingardas íban siempre ne l abion que lhebaba ls turistas!
L pan nun se podie quemer, era cumo peç, cumo farina anrebulhada cun auga i cozida. Nun se podie tragar. Passábamos fomes cumo dies. Un die an Cartun fumos a almorçar a un restourante. Era carneiro guisado, duro que nien la faca le antraba. Para quemer algo habie que sigurar la tora bien sigura cun la mano, antriçá-la ne ls caneiros i puxar. Ua de las toras lhebaba un cacho de tripa cun las caganetas, mas la fome era tanta que fiç que nien la bi. Botei la tripa pa la borda de l prato i cuntinei a lhuitar l que podie cun aqueilha chicha agarrada a un uosso que parecie dun burro bielho.
Ua beç, alhá pal fin de ls calhabouços de ls einfiernos, naquel clima que mais era einfierno que purgatório, cun cinquenta graus a la selombra, bi ls ampregados de l acampamiento a fazer pan. Amassában la farina i deilhi a un cachico metien-la nun barrenhon, drento dun buraco na tierra adonde habien feito ua fogueira. 
Apuis ansinei-los a fazer pan. Fiç ua massica i deixei que azedasse. Soutordie amassei-le la farina cun la recentadura i puse-la a la selombra de la palhota. ( Se la tebisse puosto al sol habie formado cuscurones i an pouco tiempo se haberie de secar). Deixei-la alhá a spertar. 
Eilhes mirában meio çcunfiados, cumo quien diç, este “branco” stá a fazer pouco de nós.
Quando bi que la massa yá iba spierta, acendímos l lhume i dixe-le: agora amanhai trés ou quatro bezes mais de barrenhones para cozer l pan. Quando la lheinha yá habie feito las brasas, metimos alhá ls barrenhones de barro, anterrados na tierra a scaldar, metimos an cada un sue fogaça, de massa anfarinada, ponimos las tapadeiras i cobrímos-las cun l borralho. Quedou un pan mui folheiro. Ls ampregados mirában i dezíen cousas de spanto.
Outra beç, abariou-mos l jipe a mi i a un miu colega. Seguimos a pie pula strada até la cidade que inda era bien loinge. You ampecei a tritar cun febre, cun delores mui grandes ne l cuorpo, cun l cuorpo tan cansado i delorido que parecie que habie lhebado ua túndia. Dixe-le: nun sou capaç de seguir, tengo que quedar eiqui. Fizo-se scuro. Apuis fui a pedir ajuda a uas famílias que bibien acerca, nas palhotas. Giente buona que me ajudou. Deitórun-me i íban-me dando chás de yerbas. Muita, muita cacharrada pula nuite. Aqueilha gente conhece malzinas para todo. Dezien que era paludismo. You nun falaba bien mas iba antendendo. Soutordie yá staba un pouco melhor i botei-me al camino. Quando cheguei al houtel staba el ne l bar a buer wiçques. 
Anton nien sequiera amanheste un carro para ires por mi?, percurei-le. Sós un cabron dun filha da puta! Nun bales la punta dun cuono dua gondonga! 
Até me apeteciu acabar cun aquel merdas!
Era un triteiro, un bedeta! Ua beç biu-se mal. Fui a ua mesquita i arrincou uas fuolhas de l lhibro de l Coran. Apuis chubiu a un minarete cun la cabeça rapada i uns trajes brancos i puso-se a cantar a Alá. Tubo que seguir para acá ne l pormeiro abion, senó habien-lo matado. Tubo suorte nun tener sido apanhado, por nun tenéren arranjado a tiempo la eidenteficaçon. Cuntórun-me muito tiempo apuis que tenien prendido un pertués que se chamaba cumo el. De cerceza que l matórun, cuitadico. Einocente.”
Tamien eilhes stában a ser tratados por un médico que era outro cabron de filha da puta... De trés quedou un mais que muorto. Dezírun-me apuis que miu pai i l de l ataque de coraçon tenien que tener sido mandados assi qu´antrórun, pa l serbício de cuidados cardio respiratórios.
Stabamos you i Ricardo. Ricardo, l nieto mais bielho. El, que habie lhebado l cumputador para fazer algo, nada fizo que nun fura oubir i lhigar la cámara para grabar. Nun sei se ten la grabaçon. Stou a screbir por mimória, mas l miu sentido yá deixou apagar muita cousa.
Dei-le la ceia i, mesmo a quemer inda cuntaba: 
“ L doutor Osborne fizo un safari fantástico!”
Yá nun dixo ls troféus que habie lhebado para Spanha nien ls pormenores de l safari. 
Apuis de la ceia nós teniemos que salir. Dei-le un beiso i deixei la mie cara na del muito tiempo, cumo que a colar l beiso para que durasse ua eiternidade. El segui-me cun l mirar i you tamien. Iba-me birando a cada passo que daba, cumo que la eimage me quedasse retenida para ua eiternidade.
Ua stória a meio cuntar, fui l que me quedou, i, ua soudade anfenita...
You tube un pai 
cun l coraçon de la grandura de l mundo. 
Cun ua stória a meio cuntar, 
bolou-me de la mano.
Quedou-me esta mano abierta, 
andeble 
que nun sou capaç de cerrar.
You tube un pai que me amou 
i me ansinou a amar África.

quinta-feira, 10 de março de 2016

Adonde l cielo pesa

Adonde l cielo pesa



Era l cielo lhargo de mais a pesá-me anriba de ls ombros cansados cun l peso de la manta chafurgada, cumo que metida nua barrela a abranquiar.
Era l lhume friu para tanta frialdada. Era un nunca acabar de nuite, para tan pouco pan na cerrona.
Alhebantei-me angaramunado para birar la cabanha. Habie-se birado l´aire nun repente. L lhume yá mei mortiço acendiu-se mais un pouco, la cabanha era tomada de frente por aqueilha cisca d´aire de la Sierra, aire que todo queima i nada cria. L´auga ampeçou a molhá-me las oureilhas, l cachico deilhas que se bien de fuora de las mantas de burel, húmadas i pesadas cumo se de fierro oubíssen sido tecidas.
Birei la mie casa. Si, la mie casa que yá bien hai qu´outra nun tengo, ua casa que nunca ten corrientes d´aire por toda eilha resfolgar ls aires por todos ls lhados.
Apuis, fui-me a lheinha quaije pul téntio. Las cachonas ne l chequeiro, oubindo ls mius passos, mexírun-se un pouco, i lhougo apuis metírun inda mais las cabeças por ambaixo de l culo uas de las outras, a modo de se calcéren i fazéren un guarda chuba bien feito, que nunca l´auga le bira las baretas.
Fiel i Farrusca, fieles guardadores, lhebantórun-se. Querien seguir ls mius passos para l causo de percisar d´ousílio, stáren acerca . Dórun ua buolta i fúrun a deitá-se als pies de l miu xaragon de palhas, outra beç.
Streilhas, nien raça. La lhuna ancolhiu-se por trás d´anubrados. Ua scuridon tan grande cumo la mie ampoténcia para ler ua palabra. Ansinórun-me a screbir l miu nome para nun assinar cun la cruç que parece que un anté s´ambergonha. Tube suorte an tener un nome pequeinho i pouco custoso de remissacar las curbas de las letras: Cun palos de cerilhas yá riscadas que iba guardando i cun bolhaquitos, iba tentiando, para fazer cada beç melhor.
Trazie-los ne l bolso de las calças i, assi que apanhaba un prainico, puxaba de las cerilhas i de ls bulhacos i alhá staba you. Un A grande: trés cerilhas, ua a traçar las outras dues; un bé pequeinho: ua cerilha i un bulhaquito stribado; l é pequeinho, un garabatico cun l gancho cerrado; l lé pequeinho: ua cerilha máis lharga de pies. Ende staba Abel! Alves, tamien nun fui custoso. Apuis que yá staba algo hablitado, cun un palico screbie l miu nome melhentas de bezes na arena lisa qu´habie quedado nas augueiras.
Lhembra-se-me bien la pormeira beç que assinei sien ser cun la cruç. Staba anchado que nien sapo campaneiro! Nun cabie an mi de tan amprouado!...Eimaginando las cerilhas i ls bulhaquitos, molhaba l aparo i fazie-le abrir l bico de tanta fuorça le botar, al mesmo tiempo que trocie ls beiços dun lhado pa l outro...
Nestes pensares, por sfregantes, nien me dei de cuonta que habie ido por lheinha mais gorda, buendo aqueilha scuridon. Las nuites fries són siempre lhargas i la que tenie guardado gastei-la an menos de nada.
L lhume ampeçou a arder apuis que la lheinha se secou un pouco. Oubie-se la ferbura de l´auga ne ls tiçones mais gordos. Talbeç tebisse sido esse arrolhar que me fizo drumir naquel fin de mundo, adonde la nuite ye grande de mais para qualquiera suonho i adonde l die tarda an mos traer outro cerron cheno.
Jesé, antes d´ir pa la scola, sigue l sonido de ls chocalhos, até m´achar.
Fiel i Farrusca bában-se assi que chega, a pensar na códia.

domingo, 6 de março de 2016

- Amisade, poemas, palabras - Apersentaçon de Bózios, Retombos i Siléncios, na Casa de Trás ls Montes de Lisboua



- Amisade, poemas, palabras
- Apersentaçon de Bózios, Retombos i Siléncios, na Casa de Trás ls Montes de Lisboua

Hai dies que un nien nel cabe, de tan cuntento star…
Nada ye mais amportante neste mundo que l´amisade, que tener amigos a mirar ne ls nuossos uolhos i a dezí-mos: que se passa, hoije? nuns tás bien; ou que bien te queda essa flor ne l pelo! Anque un se sinta que nien un atrenate a acupar mais campo que debie, las palabras de ls amigos fázen cun que un se sinta ua streilha…

L atrasado die quatro, Antonho Cangueiro apersentou l miu lhibro, Bózios, Retombos i Siléncios, na Casa de Trás ls Montes de Lisboua, dua maneira tan sábia i porfeita, que ne l ampeço, quando dixo uas palabras subre Amadeu Ferreira i liu un poema del an mirandés, las lhágrimas ampecórun-me a nacer.
Ye un poema que bien poderie tener sido screbido para mi, penso. Recordo l berso, “de las rosas, guarda l oulor”.
Bien podie tener sido screbido a pensar an mi, dixe you. Ten l miu lhibro alguns poemas que screbi para el, l mais deilhes screbidos çque se achou malo. Muitos mais screbi, apuis que mos deixou, mas nun stán neste lhibro, dixe, apuis de haber lido l tal poema an pertués.

Senti un nuolo. Apuis resfolguei fondo dues ou trés bezes i l uoco fui-se anchendo al modo que l apresentador iba falando. Ua cebola dezie el: uas bezes a çcascá-se casco por casco, a fazer chorar quien deilha se acupa pal guisote, zancanto, raiba, rebuolta, para lhougo apuis ir al centro de la cebola: fuorça, serenidade, amor, eirotismo; outra beç casco por casco. Frases salidas de ls poemas, uas flores a saltar ne ls uolhos de l sou dezir, la lhéngua mirandesa a poular de cuntenta por se star a fazer oubir, ua sala chena, atençon al drobo para todo antendéren na lhéngua que nun sáben mas que antéden, puis fúrun eilhes que quejírun oubir. Ua palabra ou outra, Antonho repetie an pertués, quando, por nun tener asparecéncias cun l pertués.

Apuis fui you a falar para ls mius amigos. Amisades que yá bénen de la nineç i jubentude, alguas deilhas; outras, de las “tierras de çponeres burmeilhos, de atronadas” , Moçambique; outras, nacidas al lhargo de ls anhos, ne l trabalho i fuora del; outras que l mirandés fizo nacer.
Muitos amigos yá nun ls bie bai para un par d´anhos.Solo por isso baliu la pena haber screbido l lhibro, para star cun eilhes, pals abraçar…Outras amisades nacírun nessa tarde.
Delantre, la Praça de Touros trai-mos la calor atrabeç de las sues quelores de tejolo, calientes, bien precisas pal die scuro i friu, uas bezes cun sol a salir an racicas antre nubres, outras, a chober.
Un cacho antes de las seis de la tarde ampeçórun las pessonas a chubir al terceiro piso, scaleira a scaleira, daquel prédio antigo cun eilebador mas que só lhieba quien tenga la chabe pal fazer salir de l sítio. Dixo-me un amigo que pertenciu a la Direçon de la Casa que ye porque hai moradores que nun págan la maquila de ls gastos de l eilebador i por isso nun stá afiançado a todo mundo.

Ls carros nas rugas molhadas apítan i, an correlinas son que nien chichos an chouriça, a la ua, por ser hora de salir, a la outra, porque ye sesta i inda porriba, molhada.
Abraços, beisicos, cumbersas antre amigos i a pouco la sala fui-se anfeitando cun las pessonas a acupar todos ls lhugares nas mesas redondas.

Elsa Moreira, respunsable pula Cultura de la Casa, ampeçou a falar i apersentou-mos, a mi i al apresentador de l lhibro, Antonho Cangueiro. Fai-se siléncio na sala.
Fuora, ls carros apítan, l´auga bate nas jinelas. Antonho ampeçou a abrir ls cascos de la cebola i, a mais nada se dou fé.
You, al modo qu´amostrei l spinaço de l lhibro, fui lendo un poema de cada capítulo. Seguiu-se Bina Cangueiro que cun aqueilha pernúncia guapa, siempre ancanta i Lionardo, lírun an mirandés, Cremilde Estebes i Romana, an pertués. Todo mundo daba palmas.
Seguiu-se “l Bino Fino” i algo mais, para que nun caísse an fraqueza. Éran horas de ciar.

L Palácio Galveias, eilhi a la borda, nun se dou de cuonta, que outra lhéngua oufecial fazie eilhi retombo, bien acerquita… Hai que dar uns lhibricos an mirandés a la sue Biblioteca, porque, senara que nun se semeia, nun puode granar…
Adelaide Monteiro

terça-feira, 1 de março de 2016

A las yerbas que siempre yerbas berdes hán-de ser...

Yerba,
flor de chougarço i temielho,
medrados ne ls granicos de puolo i tierra
cun que fazies l mundo,
paixarico cun çubiaco i a cantar,
flor a beisar.
Stan las faias de las arribas
hoije mais sgúbias;
anque nun las quejisses ber cun uolhos tristes,
slhagrimonórun pula nuite anteira.
L zimbro medrado na peinha,
a quemer puls spinos,
stá hoije algo mais drobado,
algo mais triste,
anque quando por el passabas le dezísses:
Que nada nien naide te bote abaixo,
tu sós la fuorça d´ampossibles,
la fuorça de la natureza an sous lhemites!
L mesmo riu,
las tues palabras
an retombos nas arribas.
A ti, Amadeu
1-03-2016

segunda-feira, 22 de fevereiro de 2016

La tue pormeira mala


  Nun era de papelon la tue pormeira mala de biaige. Lhebeste alhá cousa pouca: uns benairos i alguns farrapos inda nuobos, uns çapatos de bezerro feitos pul çapateiro de Sendin, ua mano chena de bergonha, outra menos chena, de suonhos. Naide puode sonhar muito quando ls hourizontes nada mos amóstran. Assi i todo, cuido que eras sonhadora. Ls suonhos ye que tenien la çanca curta, isso si!
Cousa pouca, cabe nua malica de tabras. Era burmeilha cun uas ferraiges fuortes adonde ancaixaba la fechadura. De ls lhados de las ferraiges ua asa abrochada. Ua berdadeira caixa de ferramientas, pintada de burmeilho, a fugir para rétanglo, guapíssema.
Las camisas de drumir fúrun apuis mandadas fazer a priessa, quando tue mai recebiu l recado que na cidade nun se drumie cun la cumbinaçon que se trazie pul die. Chegórun dies apuis, l tiempo de cumprar l panho na feira i de tie Calmantina las fazer na máquina de questurar. Éran de franela cun floricas. Dues mudas de camisas de drumir i cumbinaçones, porque l eimbierno yá staba acerca. Ua cumbinaçon eigual a cada camisa, que, cortando dues pieças de l mesmo panho siempre se fórran uns centímetros, para fazer un par ou dous de calçicas.
Chegórun assi que tue mai amanhou portador que fusse a Miranda, nua bolsa de retalhos, amachacadas acontra l panho, cun ua fogaça de trigo, drento duas alforjas de bolras, anriba de l´albarda de la burra.
Anque tebisses bido eiroplanos, aqueilhas punticas relhuzientes a cagar un rastro de nubrineiro a passar antre nubres ou no cielo lhimpo, houbo un tiempo an qu´ inda dezies que habies d´ir pal Brasil, cun Bergina, na burra ruça de mai Ana.
Lhembra-se-me que nun te pareciu berdade, aqueilha stória de ls eiroplanos, quando te dezien que lhebában alhá pessonas.
Bergina fui-se, mas la burra nunca s´abinturou a semelhante biaige.
De San Paulo mandou-te, um par d´anhos apuis, un lhenço de la cabeça que guardas cumo relíquia cun outras cousas que eigualmente stimas, nua caixica.
Nel fuste colgando suonhos, proua, desilusones, alegries. Hoije, ye apenas ua relíquia adonde passas la mano quando bás a ber se le dou la polielha. Ye tan ameroso quando l chegas als lábios! A cada beç que miras para el i le dás un beiso, ye un beiso que dás a Bergina, por t´haber dado ua proua tan singela, tan suable.
Bergina yá se morriu. L lhenço ende stá a cuntar la stória.

domingo, 21 de fevereiro de 2016

Chubo-me an ti, mie lhéngua

Chubi als treceiros i nien seinha d´aranheiras…

Manginei you que tenie que apartar las telas culas manos, para poder passar para alhá de las lembráncias, sigurar las cuontas, cumo quien sigura triatos cargados de palha i feno cun piedamigos de cantarie, mandar calhar ls páixaros para oubir las cantigas que ambas a dues me cantábades. Las cuontas, l mais deilhas cascálhan que nien xardas nun ribeiros d´augas lhimpas: ls lhobos son outros, mais afraguesados, yá nun me dá miedo, anque ancarando cun eilhes cara-a-cara. Apuis que fui a caçar liopardos de nuite, cun un foqueç na cabeça i ua spingarda na mano, deixou de me dar miedo de lhobos. Ls mius miedos son agora outros…

Las mouras encantadas son las mesmas i essas si, cuntínan a peiná-se cun un pende de ouro, ne l jardin de la mie eimaginaçon.

Las cantigas sei-las todas: Manolo mio, la Burgalesa, la Çarandelhera. Todicas. Pena nun le dar ls remissacos tan bien dados cumo mai Ana. Ls fados, todicos, punta cun rabo, sei rezungar todo, pena que nun tenga la tue boç para chegar adonde tu chegabas. Inda l´outurdie me deziste: assobias-ls melhor que ls cantas!... Bien cierto. Yá a mi me habie parecido.

Pena tengo you que tu yá nun ls assobies nien cantes cumo antiempos… I dezir que nun te grabei ningun, naquel tiempo an que eras reissenhor, quetobia, chínchara i rola. Naquel tiempo an que botabas la boç cumo queries i para adonde queries. Áh, mas isso era naquel tiempo an que me nacien buoltas de primaberas i campaninas, al redor de l cachaço!

Chubi als treceiros i hai tanta lhembráncia que me duol! Stán las piedras tristes debaixo de ls carcanhales, yá le falta jeito als repassiados ne l terreiro. Hai muita telbison que a todo mundo ancerra an sou chequeiro, mas falta-le l rádio de tiu Einácio na jinela, ancarado pa la ruga, a botar cantigas para todos beiláren ne ls deimingos, apuis que las bacas yá remuniában na loija.

Chubo-me an ti, mie lhéngua,

an ti que me deste de mamar

i me crieste esta gana de ser poema,

moura ancantada,

de te dezir i cantar

mesmo quando la boç

nun me chega afinada.

Ancabriolo-me an ti i seguimos,

na eimaginaçon dua cuonta,

nas alas dua quimera,

na abintura dun poema

sien métrica nien rima,

na boubeira d´ua biaige

sien lhemites nien çtino…

Abaixo a ti i cuntigo sou inda pequerrica…

Arquivo do blogue